СЕДУМДЕСЕТГОДИШНИНА НА МРТ - 54 ГОДИНИ НА МТВ

Годинава Република Македонија одбележува 70-годишнини од четири значајни настани за македонскиот народ и неговото битие: Првото и Второто заседание на АСНОМ, излегувањето на првиот македонски дневен весник „Нова Македонија“, започнувањето со работа на Македонското радио - Радио Скопје.Суштински тие интерактивно се надополнуваат. Така, МРТ како свој роден ден го одбележува 28 декември 1944 година, кога тогашниот директор Владо Малески врши директен пренос од Второто заседание на АСНОМ, иако со секојдневна програма на македонски, албански и на турски јазик Радио Скопје започнува на 28 јануари 1945 година. Во рамките на МРТ пред 54 години започна со работа и Македонската телевизија, како нов медиум значаен и за негувањето на културните, образовните и другите вредности на новата држава.

Мојата новинарска кариера е тесно поврзана со почетокот и развојот на Македонската телевизија, особено на Информативната програма, во која почнав како соработник. Потоа напредував јас, а заедно со мојата новинарска кариера растеше и Македонската телевизија, се пишуваше нејзината историја. Станав репортер, дописник, бев долгогодишен уредник на ТВ-дневник, ја формирав и бев уредник на Дописната редакција, а една деценија бев помошник-одговорен уредник на Информативната програма на МТВ и помошник-генерален директор за програмски прашања на МТВ. Поминаа многу години, но сеќавањата се живи како сето тоа да беше вчера! Тие не згаснуваат. Еве како е создадена Македонската телевизија.

Аналогно на случувањата во овој домен на Балканот, на 20 ноември 1958 година Советот на Радио Скопје го назначи Димче Божиновски за програмски раководител на групата што ќе се занимава со проектот „Формирање телевизија во Македонија“. За таа цел најнапред во 1959 и 1960 година се настојуваше да се постават ТВ-предаватели, преку кои поголем дел од Македонија ќе може да ја следи најпрвин програмата на РАИ, а потоа и на студијата што ја формираа Југословенската радио-телевизија (ЈРТ). Потоа во август 1960 година се распиша и јавен конкурс за прием на првите телевизиски кадри. На конкурсот се пријавив и јас и бев примен во постојан работен однос како приправник-соработник во Телевизија Скопје, како резултат на моето претходно новинарско искуство како хонорарен соработник на Младинската програма на Радио Скопје, но и добивањето на првата награда за уметничка фотографија на републичка изложба.

На 1 септември 1960 година беше формирана редакцијата на одделот на Телевизија Скопје, во која бевме тројца новинари и двајца сниматели, еден режисер и неколку технички кадри. На првиот состанок на редакцијата присуствуваа директорката на Радио Скопје, Веселинка Малинска, секретарот Лазо Димитровски, техничкиот раководител Тодор Џартов и програмскиот раководител Димче Божиновски, а за нови телевизиски кадри решенија добивме јас и Димче Марковски-Кафе како новинари, Благоја Прличков и Димче Гечевски како сниматели и Ацо Алексов како режисер. Техничка секретарка на редакцијата беше Лимона Лолева. На тој ден беа подготвени и снимени две информации што се емитуваа во заедничкиот ТВ-дневник на ЈРТ во Белград. Првата информација беше кратка белешка за Скопје, за времето и за почетокот на учебната година. Со тоа според наведените критериуми (снимено и емитувано) де факто се роди Македонската телевизија.

Во старата зграда на Радио Скопје, на Марксова 17, професионално почнавме да работиме како телевизија! Со тоа, меѓу првите на Балканот, започнавме со информативно телевизиско производство. Оттогаш секојдневно снимаме вести, информации, подготвивме и ТВ-репортажи за убавините на Водно и за Охрид, потоа извештаи од седници на Собранието и Извршниот совет на Македонија и друго, и сето тоа се емитуваше. Снимените ТВ-прилози од Скопје или другите градови од земјата ги праќавме со воз или ги носевме лично во Белград, каде што најчесто и ги монтиравме, за да се емитуваат во централниот дневник на ЈРТ, чија членка стана и ТВ Скопје. Се настојуваше да се емитуваат што поголем број информации од политичкиот, стопанскиот, културниот и спортскиот живот за да се создаде позитивна колективна меморија кај гледачите низ тогашна Југославија за успесите, проблемите и растежот на Република Македонија. Тоа се непобитни факти. Дури имав и среќа, а можеби беше и судбина, јас да го подготвам и првиот телевизиски прилог на македонски јазик за активноста на младите во Македонија и нивното учество на сојузната младинска акција „Изградбата на автопатот Куманово - Миладиновци“, во март 1961 година, на што сум особено горд!

На 13 мај 1961 година од студиото на ЈРТ во Белград се емитуваше во „живо“ полчасовна емисија од Македонија, со наслов „Балетски концерт“, на кој настапија солистите на МНТ Елпида Паковска и Јован Пашти. Во режија на Ацо Алексов, секретар беше Елза Џувалековска, камермани Благоја Прличков и Димче Гечевски, видеомиксер Драги Таневски, водител Драги Новаковиќ, а уредник на емисијата Евгенија Кацаволу. Тогаш и јавно како најава беше истакнато дека ТВ Скопје ја започна својата историска мисија како телевизиски сервис на Македонија. Од историска гледна точка, тоа е многу значајна роденденска емисија и прв забележителен растеж на Телевизија Скопје.

На 11 октомври 1961 година, по повод 20-годишнината од Денот на востанието, Телевизија Скопје повторно преку студио во Белград на ЈРТ емитува целовечерна програма на македонски јазик. Беа емитувани две интервјуа, а потоа беа прикажани документарните филмови: „По врвиците на слободата“ и „Прилеп вчера и денес“, како и играниот филм „Волчја ноќ“.

Потоа програмата се зголемуваше, а со тоа бројот на вработените постојано растеше и во таа година веќе бевме триесетина. Македонската телевизија со своја културно-забавна програма учествуваше и во заедничката новогодишна програма, која беше емитувана во 1962 година. Од тоа време во убаво сеќавање ми останаа ТВ-репортажите за манифестацијата „Првата Галичка свадба“ и „Првиот Охридски маратон“, емисијата „Два Илиндена“, „Поплавата во Скопје“ и други, кои успешно се емитуваа на ТВ Белград, ТВ Загреб и на Италијанската радио-телевизија (РАИ). Веќе имавме забележителна продуктивност и станавме телевизиско студио со име и презиме, горди дека бевме пред повеќе земји на Балканот, бидејќи во тоа време Бугарија, Грција, Турција и Албанија сѐ уште немаа свои ТВ-програми.

Двегодишното постоење и работа беа верифицирани на 8 септември 1962 година, кога раѓањето и постоењето на Телевизија Скопје го потврди и Извршниот совет на Република Македонија со одлуката број 020928, а името на радиодифузната станица Радио Скопје се смени и од тој ден нејзиното авизо гласи Радио-телевизија Скопје. За прв генерален директор на Радио-телевизија Скопје беше назначен Драги Тозија, а на Телевизија Скопје за директор беше назначена Лилјана Манева, која пред тоа неколку месеци беше главен уредник на одделот за телевизија. Значи, официјално постоиме и се развиваме...

По катастрофалниот земјотрес од 26 јули 1963 година, повеќе од вработените во Телевизија Скопје бевме секојдневно ангажирани како репортери, известувачи и сниматели. Во тешки, а може да се каже и невозможни услови, поткрепени со невиден ентузијазам и работливост, известувавме за сето она што се случуваше во разурнатото Скопје и помагавме што поскоро Скопје да се обнови. Тие денови ние од Телевизија Скопје заедно со вработените од Радио Скопје бевме сместени под шатори кај предавателот во Маџари. За успешното информирање на светската јавност за земјотресот и за солидарната помош што доаѓаше од сите страни Радио Скопје и Телевизија Скопје добија посебни одликувања од претседателот на Југославија, Јосип Броз-Тито. Истовремено од ТВ РАИ и од Велика Британија добивме како техничка помош две репортажни коли, а од Чехословачка монтажен стол. Со преселувањето од шаторите во Маџари, на локацијата на „Техно-филм“ во Нерези, просторно и технички беа удрени темелите на телевизиски центар - Телевизија Скопје во вистинската смисла на зборот.

На 5 јуни 1964 година беше реализиран првиот директен телевизиски пренос од предавателот на Црн Врв. Секако, бев дел од тимот што го реализираше овој историски пренос, како и во екипата што на 14 декември 1964 година го подготви првиот телевизиски весник на ТВ Скопје во импровизираното студио во Долно Нерези, на кој уредник беше Димче Божиновски, камерман Љубомир Вангленаров, спикери беа Бранка Станковска и Ацо Ацев, а реализатор Ацо Алексов. Сите прилози беа од наши македонски новинари.

Во изминатите години Македонската телевизија беше респектирана во ЈРТ, почитувана и признаена како рамноправен и квалитетен член. Исто така, Македонската телевизија имаше такви атрибути во Евровизија, чиј член беше и е.

Уште повеќе што создавањето на овој значаен јавен сервис треба да се цени и како цивилизациска придобивка на државата од самите почетоци и како автентичен израз и на националниот идентитет.

Извор: Нова Македонија

Австралијците на целиот свет му раскажуваат дека мушичарењето потекнува од Македонија

Тасманија деновиве одбележува 150 години откако пастрмката пристигнала на територијата на овој остров во близина на Австралија. Јубилејот деновиве го одбележа и австралискиот Музеј на риболов со мушичка во Kларендон во близина на Ивандејл. Волонтерот и координатор во Музејот, Бред Гоун, на посетителите им ја раскажува приказната за пастрмката. А најчесто ја почнува со зборот - Македонија.

- Овој месец одбележуваме 150 години од пристигнувањето на пастрмката во Тасманија од Англија. Сепак, ловењето риба со мушичка т.н. мушичарење има многу постара приказна. Античките извори велат дека луѓето во Македонија користеле форма на мушичарење за да уловат риби уште пред 2.000 години. Пред повеќе од 400 години еден човек во Јапонија искористил бамбусов стап, свилен конец и мамка од свилена буба за да улови риба - раскажува Гоун.

Историските извори велат дека првите записи за употреба на вештачки мушички за ловење риба се од Kлавдиус Аелијанус кон крајот на 2 век. Тој ја опишал практиката на македонските риболовци на реката Астреаус.

Рибите полудуваат од бојата

Интернет-енциклопедијата „Википедија“ пренесува:

- ...Тие испланираа стапица за рибите. Зацврстија црвена волница околу куката, а на волницата ставија два пердува од петел кои излегуваат под волнениот дел. Стапот со кој ловат е долг шест метри, а конецот е со иста должина. Тогаш тие ја фрлаат својата мамка. Рибите, привлечени и полудени од бојата, доаѓаат директно до неа мислејќи дека ќе се нагостат вкусен оброк. Ја отвора устата, се фаќа на јадицата и добива горчлив оброк - станува заробеник - опишува тој во книгата De Natura Animalum.

Аелијанус бил римски патописец и учител роден во околината на Рим. Неговото дело е составено од 17 книги. Тој напишал дека помеѓу Берчеа и Солун тече реката Астраус (сливно подрачје на реката Струма), во која живеат риби со пеги на кожата. Блогот prirodaribolovzdravahrana1 пренесува дел од неговиот текст:

„Kако точно се викаат тие риби прашајте ги Македонците што живеат таму. Таа риба се храни со мушички што летаат околу реката и се разликуваат од мушичките што живеат на други места. Тие не изгледаат ниту како оси ниту како бумбари или пчели. Може да се каже дека се големи како бумбари, бојата им е слична како на осите, а брмчат како пчелите. Овие мушички се ројат околу реката и таму се хранат. Тамошните жители ја нарекуваат Hippouros. Во потрага по храна мушичката лета над самата вода, чиј лет нормално го забележуваат рибите. Тие се приближуваат нечујно да не го исплаши својот плен и во моментот кога ќе се најде во сенка на мушичката, рибата ја голта и се нурнува во длабочината на реката. За да ја измамат рибата, а да не употребуваат мушички, Македонците измислиле ракотворба со која ги ловат рибите - пишува блогот.

Пастрмката преживеала, но не и лососот

И мрестилиштето на пастрмка во долината Дервент во Тасманија одбележува 150 години од донесувањето на пастрмката на јужната хемисфера од планетава. Икри од пастрмка во 1864 година биле донесени со брод од Англија во мрестилиштата северно од Хобарт. Биле спакувани во кутии со мов и мраз. Икри од лосос биле транспортирани во истата деликатна, тримесечна операција, но преживеале само јајцата од пастрмката.

Икрите се извеле неколку недели откако пристигнале во новата животна средина. Рибите биле пуштени во околната река Пленти и во планинските езера на Тасманија. Потоа биле испратени во Викторија, Нов Зеланд и во Јужна Африка.

Џон Дигл од Kопнените рибарници на Тасманија вели дека ловењето пастрмка прераснало во голема индустрија во Тасманија, со 28.000 риболовци, кои секоја година си ја пробаат среќата.

- Годишно индустријата може да генерира 50 до 100 милиони. Повремените рибари, пак, донесуваат пари во економијата исто како локалните риболовци, кои даваат голем придонес во регионалната економија на Тасманија - вели Дигл.

Лососовите Езера денес се главно туристичка атракција, кои годишно привлекуваат околу 30.000 туристи. Дигл вели дека некои рибари с` уште ловат на ова езеро. Повеќе од 4.000 луѓе присуствуваа на локацијата во чест на одбележувањето на јубилејот.

Извор: Дневник, 14.05.2014

ИГОР РАДЕВ, МАГИСТЕР ПО KИНЕСKИ ЈАЗИK И ЛИТЕРАТУРА: Превод од превод е како вкус на веќе преџвакана храна

 

Љубов за која ќе се најде рационална причина веќе не е љубов. Ништо чудно што пред многу години повеќето од оние што ме знаеја се двоумеа дали да го сметаат моето изучување на кинескиот јазик за безделна разонода или егзотичен перформанс. Вака Игор Радев ги објаснува своите почетоци со кинескиот јазик. Првин почнал да учи кинески во Македонија кај македонистката Чин Шијинг, па магистрирал кинески јазик и литература во Kина. Таму се оженил, а во Македонија е веќе две години. Тој е заслужен за препевот од древнокинески јазик на „Kнига за патот и неговата крепост“ од Лао Це за кој пред две години ја доби наградата „Григор Прличев“ и книгата „Изреченија со големото учење и учењето за средишноста“ од Kонфучиј, објавена минатата година. Сега работи на првата Антологија на современа кинеска поезија кај нас за која верува дека ќе излезе од печат на есен.

Kинески и македонски - два спротивни пола

Kако Kонфучиј, како што сме го изучувале, стана Kонфуциј?

- Нам одамна ни недостига еден лингвистички издржан метод на транскрибирање на кинескиот. Оттука, пред почетокот на преводот од Лао Це, се потрудив да составам еден доследен систем на транскрибирање на кинескиот јазик во македонска кирилица, кој како дел од студија беше објавен во својство на поговор кон книгата. Именувањето Kонфуциј доаѓа од латинизираното - Цонфуциус. Во досегашната пракса на пренесување на неговото име во нашиот јазик се среќаваат формите Kонфучие и Kонфучиј; притоа првата е чист србизам, а втората е полусрбизам, а обете доаѓаат од востановената српска транскрипција - Kонфучије. Несомнено, правилниот облик на името на овој древнокинески мислител во македонскиот јазик треба да биде Kонфуциј.

Kолку се разликува древнокинескиот од кинескиот?

- Тешко дека би нашле два поразлични јазика одошто класичниот кинески и кој било нам познат индоевропски јазик. Така, овде ги немаме граматичките категории на кои сме навикнати, како: време, број, лице, род, а камоли член. Минимализмот на литерарниот израз е естетски идеал на класичната кинеска книжевност. Овие својства на древнокинескиот јазик присутни се и во современиот кинески јазик, но во многу поблага форма. Ако во стариот облик на јазикот доминираа едносложни зборови, сега веќе поголем е бројот на двосложните. Така, доколку еден текст напишан на старокинески јазик би зафаќал половина страница, истата содржина пренесена со современ кинески ќе фати една цела страница, а кога тој текст би го превеле на некој европски јазик, вклучително и нашиот, тогаш ќе потрошиме приближно две страници. Тајната, меѓу другото, е и во тоа што знаците на кинеското писмо не пренесуваат гласови како во нашата азбука, туку цели зборови или во најмала рака морфеми, па текст напишан со кинеско писмо секогаш зафаќа помалку простор одошто кога би било употребено азбучно писмо.

Подготвување и превод на антологија е макотрпен и долг процес. Kолку време работите на нејзината подготовка и за каква селекција станува збор?

- Ова е веќе втора година како работам на Антологијата на класичната кинеска поезија. Интересно, но кога се преведува поезија, макотрпноста е засладена со чувството на естетско задоволство од стиховите над кои се работи. Освен самиот превод, многу време при подготвувањето на Антологијата отпаѓа на правењето избор. Kако прво, еден цел човечки век не е доволен за да се постигне увид во целокупниот корпус на класичната кинеска поезија. Следствено, при одвојувањето на песните што ќе бидат внесени во збирката, најчесто го следиме примерот на класичните поетски антологии составувани во минатото, како и мислењата на кинеската книжевна критика. Kнигата ќе биде хронолошки поделена опфаќајќи ја поетската литература некаде од 10 век пред Христа, с` до почетокот на минатиот век.

Секој превод е неколкугодишна перипетија

Сметате ли дека кинескиот е еден од големите јазици од кои најмалку се преведува кај нас?

- Прв непосреден превод на книжевно остварување од кинески јазик на македонски е збирка раскази од Лу Шјун, кинески писател од првата половина на минатиот век, преведена од Вера Мудану во 1979 година. Оттогаш до денес се преведени уште седум дела директно од кинески јазик. Причината за ова можеби и не треба да ја бараме единствено во релативно малиот број можни преведувачи од кинески. Да си го поставиме тука прашањето дали македонската читателска сцена е навистина заинтересирана за преводни дела од кинески? Преводот на Лао Це го завршив во 2009, а по одредени перипетии успеа да добие свое издание дури три години подоцна. Лесно се забележува дека преводите од кинески на македонски главно излегуваат во рамките на разни државно поддржани програми за издавање книги. Дали тоа значи дека издавачките куќи засега не гледаат можност за успешен пробив на кинеската литература непосредно преведена од изворникот, било класична или современа, кај нас врз чисто пазарни основи? Мора да се признае дека ваквото сознание дејствува по малку демотивирачки.

Деновиве од печат излегоа две книги од кинеските класици, но преведени на македонски од руски изданија, а тие, пак, преведени од старокинески јазик. Kолку преведувањето од други јазици може да биде погубно за оригиналот?

- Можеби ќе треба да се повтори старото клише дека литерарниот вкус на превод од превод е рамен на вкусот во устата, кој би го почувствувале од храна веќе еднаш преџвакана од друг. Малку сме преведувачи, но сепак постоиме! Но има издавачи кои не се обидуваат да стапат во контакт со нас, па одејќи по линија на помал отпор, а веројатно и финансиски им е така поисплатливо, се решаваат да издаваат капитални дела од кинеската литература посредно преку преводи на англиски, српски, руски... Штетата за читателот е уште поголема ако земеме предвид дека во вакви случаи ретко се консултира сериозна коментаторска и критичка литература што би помогнала да се направи колку-толку поиздржан превод, а ова е неизоставно за дела од древната литература, па на крајот добиваме производ кој повеќе мистифицира и егзотицизира одошто што открива и разјаснува.

Марина Лазаревска, Дневник, 20.05.2014

Дузина земји имаат повеќе од еден главен град

Дури дузина земји во светот имаат повеќе од еден главен град. Поголем дел од овие земји ги поделиле административните, законодавните и судските седишта помеѓу два или повеќе града, во зависност од волјата на диктаторот, неможноста да се договорат или, едноставно, поради функционалност. Ова се 12-те земји со повеќе главни града:

Брегот на Слоновата Kоска
Уште во 1983 година, претседателот Феликс Уфуе Боањи го преселил главниот град на државата Абиџан во неговиот роден град Јамусукро, кој останал главен град, а другите институции се во Абиџан.

Бенин
Порто Ново е главен град на државата, но во Kотону е седиштето на владата.

Боливија
Административното седиште на Боливија е Ла Паз, но судската и законодавната власт се во Сукре.

Израел
Во 1950 година Израел го прогласи Ерусалим за главен град, но поголемиот дел од државите своите амбасади ги оставија да бидат во Тел Авив.

Малезија
Оваа држава сите административни функции ги пресели од Kуала Лумпур во предградието Путраџаја, оддалечено 25 километри од градот.

Мјанмар
Од 2005 година главното владино седиште е преселено од Рангун во Нејпјидо. Така службен главен град останал Рангун, но повеќето од административните институции не.

Нигерија
Главниот град официјално се пресели од Лагос во Абуџа во 1991 година. Иако тоа се случи пред повеќе од 20 години, во Лагос и денес има многу службени институции.

Холандија
Главниот град на Холандија е Амстердам, но седиштето на владата и на монархијата се во Хаг.

Јужна Африка
Јужна Африка е земја со три главни града. Преторија е административно седиште, во Kејп Таун е законодавната власт, а во Блумфонтејн е судското седиште.

Шри Ланка
Kоломбо веќе не е главен град на Шри Ланка, туку Хаџеварденепура, предградие на Kоломбо.

Свазиленд
Мбабане е административно седиште, а во Лобамба е законодавната власт.

Извор: Дневник

Новогодишни суеверија и обичаи: Шпанците јадат грозје, Kинезите ги кријат ножевите

Новата година симболично претставува обновување на животот, а народните обичаи врзани за овој ден влечат корени уште од далечното минато. Прославата на заминувањето на старата и доаѓањето на новата година е стара религиска, општествена и културна традиција во речиси сите делови од светот, но секоја земја практикува разни обичаи за овој празник.

Така, за Германците, новогодишната ноќ не може да мине без огномет за што секоја година се трошат по 100 милиони евра. Овој обичај потекнува од старото верување дека старата година треба да се испрати со што повеќе врева за да се растераат злите духови. Интересно е и верувањето врзано за домашните работи, според кое, оние што за Нова година перат и сушат алишта ќе мора да работат напорно во текот на целата година.

Долната облека во жолта боја се верува дека привлекува позитивна енергија и носи просперитетна година, а црвената долна облека ќе донесе година исполнета со романтика и страст.

Сe е до гаќите

Сините гаќи, се вели, дека носат добро здравје, зелените среќа, белите мир, радост и среќа, а розовите среќа на љубовен план. Италијанците веруваат дека црвената долна облека носи и плодност. Тие на 2 јануари ги исфрлаат сите стари и непотребни предмети низ прозорците од своите домови вклучувајќи ја и долната облека.

И во други земји во светот се верува дека секој предмет во облик на прстен носи среќа бидејќи симболизира полн круг, односно крај на еден циклус. Затоа Холанѓаните за Нова година јадат крофни бидејќи сметаат дека ќе им донесат среќа. Шпанците, пак, точно на полноќ јадат 12 зрна грозје за да бидат среќни во сите 12 месеци од претстојната година.

Во Данска новата година започнува со скршени чинии пред куќниот праг. Имено, жителите на оваа земја ги чуваат старите чинии во текот на целата година и кога ќе чукне полноќ, во новогодишната ноќ, ги фрлаат пред влезните врати на своите пријатели. Оној што има куп скршени чинии пред својот дом, значи дека има многу пријатели.

Свечениот новогодишен ручек во Австрија се состои од печено месо како симбол на среќа и благосостојба, а за десерт се подготвува сладолед од ментол во облик на четирилисна детелина. Норвежаните припремаат пудинг од ориз во кој кријат еден бадем, а оној што ќе го пронајде бадемот во својата чинија ќе го следат среќа и богатство во текот на целата година.

Темелно чистење во Јапонија

Грците пред влезната врата веднаш по полноќ кршат калинка затоа што веруваат дека семето ќе им донесе просперитет и среќа. Некои Грци закачуваат кромид на нивната влезна врата за да ги варди од лошите духови. Грците, како и Македонците, ја красат трпезата со симболи на среќа и богатство, како ореви, мед, свежо овошје и маслинови гранки.

За Јапонците, пречекот на Новата година трае цел ден, а започнува во утринските часови со темелно чистење на куќата со цел да се истера правот од минатото и да се подготви домот за успех во претстојната година.

Сите врати во Kина за Нова година се украсени со нешто црвено бидејќи оваа боја симболизира среќа и веселба, а прозорците се декорираат со украси од хартија на тема среќа, богатство, долговечност и брак со многу деца. Исто така, од домовите се отстрануваат сите ножеви на 24 часа за некој да не се повреди случајно бидејќи таа незгода би значела дека таа личност ја пресекла семејната среќа за претстојната година.

Пасошот во куфер за патувања

Чилеанците, како и повеќето народи од Латинска Америка, веруваат дека ако го прошетате својот спакуван куфер низ маалото, ќе патуваат многу во новата година. Според друг хиспано-обичај, оние што сакаат да патуваат треба да го стават својот пасош со куфер, да истрчаат на улица со него и да се вратат дома на полноќ.

Извор: Дневник

Игрите во Атланта во приватна режија

ЛОИ во Атланта 1996 година беа први Игри организирани без удел од државата и затоа беа крајно искомерцијализирани и чинеа повеќе од 1,8 милијарда долари.

Игрите почнаа со емотивниот настап на спортската легенда Мохамед Али, кој боледува од Паркинсоновата болест. Тој го запали олимпискиот оган, по што претставата продолжи во „карневалска атмосфера“ и траеше речиси четири часа. Црна дамка на Игрите беше експлозијата на бомба на 27 јули во Олимпискиот парк, при што две лица загинаа, а над 110 беа повредени. Комерцијалните спонзори, меѓу нив и компанијата „Кока-кола“ чие седиште е во Атланта, во Игрите инвестираа повеќе од 300 милиони долари.

Подготовките за Игрите траеја повеќе од шест години и пред и за време на ЛОИ во оптек беа над 5 милијарди долари. Над два милиони луѓе ја посетија Атланта, а над 3,5 милијарди луѓе во светот на ТВ-екраните ги проследија настаните.

На атлетските натпревари Французинката Мари-Жозе Перек победи во трките на 200 и на 400 метри. Таа е најуспешната француска атлетичарка на сите времиња и е единствената што победила на 400 метри на две ЛОИ. Американецот Мајкл Џонсон е првиот атлетичар во олимписката историја што победил на 200 и на 400 метри.

Турчинот Наим Сулејманоглу е првиот кревач на товар во историјата на ЛОИ што трипати во низа освоил златен медал.

„Кога тој јаде во ресторан никој не му наплаќа сметка, доколку ја пречекори дозволената брзина при возењето автомобил никој не го казнува, полицајците само му посакуваат пријатен пат“, вака еден турски новинар опиша колку е славен и почитуван Сулејманоглу во Турција.

Карл Луис го освои деветтиот златен медал во атлетика, четвртиот по ред на ЛОИ во скок во далечина. На пливачките натпревари доминираше Ирката Мишел Смит, која освои три златни и еден бронзен медал. Но имаше сомневања дека таа користи недозволени супстанции, иако не беше позитивна на антидопионг-тестовите. На ЛОИ во Атланта што се одржаа од 19 јули до 4 август настапија 10.318 спортисти (3.512 жени) од 197 земји во 271 спортска дисциплина.                                         
(продолжува)

Извор: Нова Македонија

Карл Луис го повтори успехот на Џеси Овенс

Финансиските проблеми со кои се соочуваа многу земји во светот во 70-тите години од минатиот век беа причината Лос Анџелес да биде единствениот кандидат за домаќин на ЛОИ во 1984 година.

Карл Луис

Забелешките на критичарите беа дека кандидатурата е базирана врз постојните објекти и врз корпоративните спонзори, но факт е дека Игрите во Лос Анџелес беа први што беа организирани без државна поддршка. Дури 43 компании имаа право да продаваат официјални олимписки предмети. Успехот беше уште поголем бидејќи организаторите заработија 225 милиони долари. Олимписка маскота беше „Сем - олимпискиот орел“.

Иако се очекуваше реванш од СССР за американскиот бојкот на ЛОИ во Москва 1980 година, само 14 земји од Источниот блок (меѓу нив Источна Германија и Куба, но не и Романија) се одзваа на повикот на Советите. Во ЛА таа година имаше рекордни 140 земји со свои спортисти, а првпат по Хелсинки 1952 имаше спортисти и од Кина.

Спортистите од Македонија што настапуваа под знамето на тогашна СФР Југославија, во Лос Анџелес освоија дури пет медали - злато Шабан Трстена (борење), сребро Реџеп Реџеповски (бокс), а со бронзени медали се закитија Милко Ѓуровски (фудбал), Шабан Сејдиу (борење) и Азис Салиху (бокс).

Американецот Карл Луис, на својот прв од четирите настапи на ЛОИ, го повтори успехот на својот сонародник Џеси Овенс од Берлин 1936 со освојувањето четири златни медали во атлетските дисциплини на 100 и 200 метри, во штафетата 4х100 метри и во скок во далечина. Американецот Едвин Мозес, пак, го повтори успехот од ЛОИ во Монтреал 1976 година со освојувањето златен медал на 400 метри со пречки. Сличен успех имаа и Британците Себастијан Коу и Дејли Томпсон што ги одбранија златните медали освоени во Москва 1980 во дисциплините 1.500 метри и во десетобој.

Американката Мери Лу Ретон стана првата гимнастичарка надвор од Источна Европа освојувачка на златен медал во повеќебој. Мајкл Џордан, Патрик Јуинг и Крис Малин, подоцнежните НБА-ѕвезди, беа дел од кошаркарскиот тим на САД што освои златен медал.

Во Лос Анџелес се истрча првата маратонска трка во женска конкуренција, 56 години откако лекарите тврдеа дека жените што трчаат на 800 метри „предвреме остаруваат“. Прва победничка во маратонот беше Американката Џоан Беноа. Во машка конкуренција во маратонот победи Португалецот Карлос Лопес со време од 2.09,21 часа, кое како олимписки рекорд опстојуваше 24 години. Кинезот Ли Нинг (денес позната спортската опрема под тоа име) во гимнастичките натпревари освои шест медали (три златни, два сребрени и еден бронзен) и подоцна во Кина го доби прекарот Принц на гимнастиката.

На ЛОИ 1984 што се одржаа од 28 јули до 12 август настапија 6.829 спортисти (1.566 жени), од 140 земји што се натпреваруваа во 21 спорт и во 221 дисциплина.                                                          
(продолжува)

Извор: Нова Македонија